Behoefte aan zoetigheid bij een slaaptekort?

Wat echter vaak voorkomt als je slaaptekort ervaart, is dat er niet alleen een grote behoefte is aan eten, maar met name aan zoetigheid. Dit is een valkuil die snel ontstaat bij slaaptekort en vaak wordt geduid als compensatiegedrag voor de lusteloosheid.

Toen ikzelf toegaf aan de enorme ‘lekkere trek’ door mijn nachtelijk gewaak, heb ik na meerdere bakkersbezoeken bijna grenzeloos aan de gevulde koeken ‘gezeten’. Het was een verlangen naar troost. Het was effectief, ja het voelde zalvend voor mijn slapeloze wezen, maar later bleek: ik had goede voeding nodig die mij niet alleen op korte termijn, maar ook voor de langere duur goed zou doen.

De bloedsuikerspiegel kan aardig ontregeld raken door koolhydraten/suikers, wat aanzet tot nog meer zoetbehoefte en bovendien kan het hogere cortisolniveau wat daardoor ontstaat alertheid verhogen. Helaas is cortisol krachtiger dan het slaaphormoon melatonine.

De oorzaak van de lekkere trek is grotendeels te herleiden naar fysieke processen. Als we een slaaptekort ervaren gaat de productie van het zogenaamde ‘hongerhormoon’ grehline omhoog, met als gevolg dat de hunkering naar voeding toeneemt. Ook de werking van het hormoon leptine dat ons een verzadigingsgevoel aangeeft, neemt af door het slaapgebrek. Het gevolg is dat eetlust minder geremd wordt.

Ons brein reageert bovendien op het slaaptekort door de natuurlijke impulscontrole te verminderen. We zijn geneigd makkelijker toe te geven aan allerlei behoeftes. Ons algehele energieniveau heeft er onder te lijden als we in een periode van slecht slapen verkeren. We hebben er fysiek en mentaal last van. Om dit te herstellen gaan we continu op zoek naar compensatie, dat zich al snel uit in meer eten.

In het boek: ‘Chronische vermoeidheid, nooit meer‘ beschrijven Stans van der Poel en Iris van der Zanden een aantal processen die verklaren waarom de suikerbehoefte zo fors stijgt als we oververmoeid zijn. Ze benoemen de fysieke situatie van onder andere chronisch vermoeide patiënten en mensen met een flinke burn-out (beiden vergelijkbaar met die van de chronisch slapeloze).

Zij hebben aangetoond dat het lichaam in een dergelijke staat continu zware inspanning levert, zelfs als er sprake is van rust nemen. Uit hun testresultaten is gebleken dat het chronisch vermoeide lichaam ook in rust vooral flink gebruik maakt van de fysieke suikervoorraad in plaats van de vetvoorraad. Hierdoor is het logisch te verklaren hoe de drang naar zoetigheid zich steeds weer aandient.

Er zijn dus concrete fysieke processen aan de gang als reactie op de ongewone situatie van de vermoeidheid en de voortdurende stress die het lichaam ervaart door slapeloosheid. Ik denk dat het goed is dat je dit weet en dat het je zelfs wat kan opluchten. Wees waakzaam op je ‘cravings’ en voedt ze vooral bij voorkeur met natuurlijke en herstel-ondersteunende voeding.